LIỆU CÓ THỂ DẠY CON THEO REGGIO EMILIA ?

Vậy,bạn đã từng nghe đến triết lý giáo dục Reggio Emilia chưa? Và nó hướng đến điều gì?

Nó không có khuôn mẫu, cũng không có chương trình cụ thể vì nó được hình thành chính từ những đứa trẻ- được gọi là nhân vật trung tâm của mọi suy nghĩa, hoạt động và cách thực hiện. Người chăm sóc hay cô giáo hay cha mẹ chỉ là “người chơi cùng” để quan sát, nghiên cứu. Nó không dừng ở 2 đối tượng, mà bao gồm luôn ngôi nhà hoặc trường lớp hoặc khu vực trẻ chơi cũng được nhân cách hóa thành “người chơi cùng thứ 2” với trẻ. Nghĩa là, rất dễ nhìn thấy bất cứ thứ gì liên quan đến trẻ từ người chăm sóc đến môi trường trẻ sống đều là “người chơi của trẻ” theo cách hiểu đơn giản nhất. Khi đó, mọi tác động từ những người chơi này sẽ ảnh hưởng đến cách trẻ sẽ phát triển. VD, môi trường quá chợ búa hay quá nhiều màn hình điện tử thay vì sách vở sẽ làm trẻ phát triển sai cách. Người chăm sóc như cha mẹ quá bận bịu lo kiếm tiền mà quên dành thời gian tương tác với trẻ cũng làm trẻ kém phát triển.

Nếu nhìn theo cách trên, thì ngôi nhà-nơi mà phần lớn thời gian các bé dưới 6 tuổi sẽ sinh hoạt và vui chơi. Và đó cũng là thời điểm mà não bộ của trẻ phát triển nhanh nhất cả về kích thước và các chức năng.

Tạo một Reggio Emilia ở nhà như thế nào?

Bắt đầu từ chính đứa trẻ từ sở thích đến nỗi sợ hay bất kì cách mà trẻ muốn khám phá, sáng tạo khi vui chơi đều xuất phát từ sự đam mê, tò mò và năng lượng thật sự của đứa trẻ. Đứa trẻ trong Reggio Emilia là đứa trẻ của năng lượng, của tự do sáng tạo, của tự do đưa suy nghĩ. Do đó, khi bạn bày trò chơi cho trẻ, giao luật lệ và thưởng phạt , nhưng thắng thua hay khó khăn gì phải để trẻ giải quyết.

Khi trẻ có 1 nỗi sợ nào đó, chúng ta không thể sợ thay cho trẻ cũng không thể giúp trẻ tránh khỏi nó. Chỉ khi trẻ đối mặt và nhận ra cách để vượt ra nó thì trẻ mới thoát ra nó. VD, đứa trẻ sợ bóng tối, Thay vì chọn chỗ sáng. Bạn nên nắm tay trẻ, không cần trấn an, vẫn nói chuyện bình thường và bước đi. Khi vừa đến chỗ sáng, bạn quay lại bé mà nói rằng: Mẹ con mình vừa đi qua chỗ sáng hơn, chỗ vừa rồi chỉ tối hơn chỗ này thôi. Con biết có cách nào làm chỗ này bị tối không? Đợi bé trả lời. Dù bé có trả lời hay không, bạn cũng có thể chỉ bé 1 trò vui để làm như bên dưới:

“Con dùng bàn tay che 2 mắt mình lại nhé, con thấy gì không nào?”

Không thấy gì đúng không con, vậy con hé hé 1 ngón tay thử xem, hơi tối 1 tí, nhưng con có thấy gì không nè? thử bước đi cùng mẹ nhé! Đơi bé trả lời.

Sau đó, con hãy hé dần những ngón tay và đi thử xem ! Đúng rồi, nếu lần sau con đi qua chỗ tối, nếu thấy sợ con hãy chơi trò này cùng mẹ. Con có thể dùng tay che và nhìn qua kẻ hở để đi, đồng ý không nè! Mẹ chắc chắc con sẽ đi tới được ánh sáng. Chúng ta sẽ cùng chơi trò đó mỗi khi đi qua bóng tốt con nhé!

Cũng có thể cho trẻ 1 cái đèn pin. Đừng do dự dùng công cụ để giúp trẻ vượt nỗi sợ. Thực ra điều này cũng sẽ giúp trẻ hiểu trẻ nên tìm những giải pháp tích cực giải quyết vấn đề hơn là lo sợ.

Bạn quan sát và nghiên cứu cách trẻ hoạt động, vui chơi và cùng trẻ phát triển với nhau, hơn là giám sát trẻ. VD, khi giao bài tập để trẻ hoàn thành, nhiều cha mẹ mắc sai lầm là bắt trẻ làm theo số lượng bài hoặc quy định thời gian để tới kiểm tra. Họ thường nhìn vào “sản phẩm đầu cuối” hơn là quy trình trẻ trải qua. Ngược lại, cha mẹ trong Reggio Emilia sẽ thích quan sát và nghiên cứu quy trình của trẻ hơn là sản phẩm hay kết quả vì khi đó họ mới nhận ra nổ lực, khó khăn và thành công thực sự của đứa trẻ. Khi trẻ khó khăn họ nhìn thấy và hỗ trợ. Họ dạy ra đứa trẻ biết cách giải quyết vấn đề hơn là đứa trẻ chỉ biết báo cáo kết quả

Như đã nói ở trên, môi trường có trẻ tồn tại là 1 người chơi thứ 3 trong Reggio Emilia. Sai lầm thường gặp của cha mẹ là chỉ tập trung vào nơi học tập lúc trẻ học, nhưng thực sự trẻ học ở mọi nơi trong chính căn nhà của trẻ. Trẻ học cách ăn đúng khi ăn và cách ngủ tốt khi đến giờ ngủ, hoặc thậm chí trẻ học cách đọc truyện tranh đúng, chẳng hạn. Cha mẹ nên có những luật lệ rõ ràng và quy định cái gì được phép và không được phép. VD, thiết bị điện tử không được phép trong khu vực sinh hoạt cả nhà, bàn ăn, và phòng ngủ và ngay cả bạn và chồng bạn cũng tuân thủ vì cả hai cũng là 1 người chơi với trẻ. Cũng như cho trẻ hiểu việc gì nên làm ở đâu và làm như thế nào là đúng. Nhiều cha mẹ la mắng trẻ khi đọc truyện tranh hay chơi điện thoại. Hậu quả của điều này là làm trẻ phát triển hành vi giấu diếm như trốn vào góc tối xem điện thoại hay chui vào mền đọc truyện. Nó chỉ làm ảnh hưởng đến thị giác của trẻ. Cách tốt hơn là cho trẻ biết thời gian và quy định chỗ nào trẻ có thể làm những việc này. Khi đó, trẻ thoải mái, vui vẻ, ít phát triển hành vi giấu diếm và cũng không gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ.

Note

The Reggio Emilia Approach to Early Years Education. Education Scotland.