Theo 1 báo cáo gần đây của UNICEF về tình trạng dinh dưỡng trẻ dưới 5 tuổi ở các nước Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam thì “cứ 4 trẻ có 1 trẻ bị suy dinh dưỡng”. Trẻ bị suy dinh dưỡng trong giai đoạn này có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển cả về chiều cao và trí tuệ của trẻ. Không những vậy điều này cũng có thể làm trẻ bị thấp còi và trí não kém phát triển ở độ tuổi lớn hơn. Có một tâm lý chung mà các cha mẹ rất thường dễ mắc phải đó là khi thấy trẻ biếng ăn, không tăng cân..thường chỉ tập trung tìm mua loại thuốc nào cho trẻ ăn ngon, loại canxi nào tốt cho trẻ? Nhưng thực ra điều này sẽ chẳng ý nghĩa gì nếu tổng thể dinh dưỡng của trẻ bị thiếu. Thay vào đó, cha mẹ nên giúp trẻ có 1 chế độ ăn cân bằng và phối hợp đa dạng các thực phẩm để trẻ có cơ hội nhận đầy đủ các chất dinh dưỡng cũng như phát triển hành vi ăn uống tốt từ nhỏ.
Trong hội nghị thường niên gần đây, Hiệp Hội Dinh Dưỡng và Y Học Lối Sống Anh giới thiệu cha mẹ công thức Dense dành cho trẻ đang trong giai đoạn phát triển. Công thức này nhằm giúp cha mẹ hiểu rằng phối hợp thực phẩm dinh dưỡng sẵn có không chỉ tạo ra thực phẩm có hàm lượng Canxi nguyên tố cao mà còn cung cấp nguồn đạm, vi khoáng chất lượng tốt cho sự phát triển của trẻ.
Các bé khỏe mạnh bình thường có thể áp dụng 2-3 công thức/tuần
Các bé được chẩn đoán có nguy cơ thiếu canxi có thể áp dụng 4-5 công thức/tuần. Song song, kết hợp với phương pháp điều trị của chuyên gia dinh dưỡng địa phương.
Các bé sinh thiếu tháng (suy dinh dưỡng bào thai trước đó) hay biếng ăn có thể áp dụng 4 công thức/tuần.
Lượng ăn trong công thức có thể thay đổi phù hợp với độ tuổi và nhu cầu của mỗi trẻ.
NHỮNG THỰC PHẨM THƯỜNG CÓ TRONG CÔNG THỨC DENSE
TRỨNG:
Được xem là nguồn cung cấp protein hoàn chỉnh chứa hầu hết các acid amin thiết yếu, cũng như chứa vitamin A và những vitamin quan trọng khác. Nhiều bạn lo lắng việc ăn nhiều trứng không tốt, nhưng theo báo cáo của TS.Lora, ĐH Washington, Mỹ cho biết trẻ có thể ăn 1 quả trứng mỗi ngày, không chỉ không ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn hỗ trợ sự tăng trưởng ở trẻ.
PHÔ MAI:
Chúng ta thường ít để ý nhưng thật ra phô mai chính là nguồn cung cấp canxi tốt và dồi dào cho trẻ. Khi so cùng khối lượng, 1 miếng phô mai tam giác Con Bò Cười quen thuộc có tỷ lệ canxi gấp 3 lần so với các nguồn khác như sữa hay sữa chua. Không chỉ là nguồn cung cấp canxi, những miếng phô mai tam giác này cũng là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng cung cấp chất đạm và nhiều vi khoáng quan trọng khác như vitamin A, B12, kẽm…
Một số bạn quan tâm phô mai có thể chứa nhiều chất béo và gây tăng cân. Điều này là chưa đúng, việc tăng cân không nằm ở việc ăn một loại thực phẩm nào mà nó nằm ở ăn lượng bao nhiêu. Lượng chất béo của một miếng phô mai tam giác (14g) sẽ không là bao so với việc ăn 1 gói bim bim (150g) hay các loại thức ăn kém lành mạnh khác. Ngoài ra, phô mai khá dễ kết hợp với các thực phẩm khác để tạo hương vị của món ăn.
CÁ THU:
Đây là nhóm thực phẩm giàu đạm, chất béo tốt omega-3 và các vi khoáng. Ngoài cá thu các loại khác như cá chép, cá hồi, lươn sông, tôm sông hay thịt gà vẫn có lợi ích tương tự.
BÔNG CẢI XANH:
Giàu chất xơ và vi khoáng như Kali, vitamin C, vitamin A, và vitamin nhóm B giúp cho sự tăng trưởng của trẻ. Có thể thay thế bông cải xanh với các loại khác như măng tây, xà lách xong, khoai lang, đậu đỏ tây, đậu đen hay đậu đỏ.
HẠT ĐIỀU: ngoài cung cấp đạm, chất béo tốt omega 3 và omega-6 cho trẻ, nó cũng giàu kẽm, sắt và chất xơ. Có thể thay thế hạt điều bằng hạt hạnh nhân, hạt bí.
MỘT SỐ CÔNG THỨC DENSE GỢI Ý
Công thức 1 (lượng cho 1 bữa ăn):
• 50g khoai lang (vàng hay tím) hấp chín.
• 20g đâu đỏ lớn (còn gọi là đậu tây Pinto)/ nếu không có có thể thay bằng 10g đậu đỏ và 10g đậu đen (luộc chín)
• 5 hạt điều xay nhuyễn, có thể ăn nguyên hạt nếu trẻ > 3 tuổi hoặc có thể cầm ăn mà không bị hóc.
Cách phối trộn: tán nhuyễn hỗn hợp trong 1/2 muỗng cafe dầu oliu có thể ăn cùng với cơm, cháo, hay mì trong bữa ăn bình thường của trẻ.
Thời gian thích hợp: dùng cho bữa trưa hoặc bữa tối, tốt nhất nên trước 7 giờ tối
Công thức 2 (lượng cho 1 bữa ăn):
• 1 trứng gà có thể chiên/luộc/sào, nấu riêng (thay bằng lòng đỏ trứng nếu trẻ dưới 1 tuổi)
• 1-2 miếng phô mai tam giác
• 2 nhánh vừa bông cải xanh hấp chín
Thời gian thích hợp: sau cữ sữa sáng khoảng 2.5 tiếng, trước cữ sữa trưa, tầm khoảng 10-11g hoặc bữa nhẹ lúc 4-5 giờ chiều
Có thể ăn kèm với cơm,mì,nui hoặc bánh mì
Công thức 3 (lượng cho 1 bữa ăn):
• 30-80g cá thu đã được chiên chín với dầu hoặc cá hồi hấp chín
• 1-2 miếng phô mai tam giác có thể ăn riêng hoặc trộn chung với cá hồi hấp chín
• 30g rau xà lách xoong hấp chín (tránh hấp lâu vì rau này rất dễ chín)
Thời gian thích hợp: có thể dùng cho bữa trưa
Có thể ăn kèm với cơm,mì,nui hoặc bánh mì
Công thức 4 (lượng cho 1 bữa ăn):
• 30g đậu hủ trắng hấp- nấu riêng
• 5-6 con tôm sông, lột vỏ sau đó chiên với 1 ít dầu
• 2 nhánh vừa bông cải xanh hấp
Thời gian thích hợp: dùng cho bữa trưa hoặc bữa tối, tốt nhất nên trước 7 giờ tối
Có thể ăn kèm với cơm,mì,nui hoặc bánh mì