BÀI HỌC TĂNG CHIỀU CAO TỪ HÀ LAN

Theo TS. Lai, ĐH Tufts, Mỹ, di truyền có ảnh hưởng khoảng 60-80% chiều cao của một người. Tuy nhiên, con số này tùy thuộc vào khu vực và dân số. VD, một nghiên cứu ở Trung Quốc dẫn đầu bởi TS. Li cho thấy con số này rơi vào khoảng 65%. Vậy, có đến gần 40% là do các yếu tố bên ngoài như dinh dưỡng, vận động, giấc ngủ, tinh thần… Trong đó dinh dưỡng được xem là giữ vai trò chủ đạo do nó không chỉ cung cấp nguyên liệu cho sự phát triển chiều cao mà còn có vai trò trong sự “mở” và “đóng” nhiều gen liên quan đến chiều cao.

Nghĩa là nếu một đứa trẻ có gen cao nhưng không được chăm sóc tốt thì chiều cao khó đạt được như mong đợi. Ngược lại, nếu trẻ có gen kém ưu thế hơn nhưng được chăm sóc khoa học, được “kích hoạt” đầy đủ các yếu tố bên ngoài sẽ cao vượt mong đợi từ gen.

Hà Lan từng là quốc gia có chiều cao “khiêm tốn” ở Châu Âu nhưng giờ đây, người dân đất nước này sở hữu chiều cao trung bình cao nhất thế giới. Vì sao họ có được kết quả đó?

Đây là một số điều đặc biệt góp phần cho sự tăng trưởng chiều cao của người dân ở quốc gia này:

Cũng giống như tháp dinh dưỡng ở VN, Hà Lan đưa ra hình bánh xe dinh dưỡng nhưng bánh xe dinh dưỡng này có rất nhiều điều thú vị. Tuổi đời của bánh xe này cũng đã gần 80 năm. Nó được cho là có vai trò to lớn trong việc cải thiện chất lượng dinh dưỡng và tầm vóc của nhiều thế hệ tại Hà Lan.

Trong phần này họ tập trung nhiều hơn vào nguồn đạm chất lượng từ gà, cá, trứng, sữa, đậu các loại. Chiếm phần ít hơn từ thịt đỏ như thịt bò, heo.

Điều này nhấn mạnh vai trò của nước trong cân bằng điện giải của cơ thể.

Ưu tiên các loại chất béo không bão hòa, chuỗi dài, dầu thực vật hơn là mỡ động vật.

Đây là điều thú vị nhất của bánh xe này. Phần rau, củ quả chiếm lượng tương đương bằng với lượng tinh bột. Điều này cho thấy họ đã chú trọng nhiều đến vitamin khoáng, chất xơ từ rau củ quả từ cách đây hàng trăm năm. Để dễ hiểu, cứ 1 chén cơm trẻ Hà Lan ăn, thì sẽ ăn 1 chén rau củ quả tương đương.

Như chúng ta đã biết vitamin khoáng và chất xơ giữ nhiều vai trò quan trọng với cơ thể, đặc biệt là chiều cao

Theo một báo cáo của Hiệp Hội Dinh Dưỡng Châu Âu, Hà Lan là quốc gia có tỷ lệ trẻ em ăn và hoàn thành bữa sáng cao nhất trong các nước Châu Âu (94%) và là một trong những quốc gia Châu Âu đi đầu về chính sách đẩy mạnh giáo dục cha mẹ về bữa sáng là bữa tốt nhất trong ngày.

Bữa sáng rất quan trọng không chỉ cho sự tăng trưởng thể chất của trẻ, mà còn quan trọng cho phát triển nhận thức và khả năng học hỏi của trẻ ở trường, đặc biệt trong những năm tháng trẻ còn nhỏ.

Tuy vậy, thực tế nhiều cha mẹ Việt vẫn còn xem nhẹ bữa sáng, thường ăn qua loa, hoặc mua sẵn những bữa sáng không chất lượng cho các con, thậm chí để các con tự lên trường ăn. Điều mà cha mẹ có thể không biết liệu trẻ có ăn sáng không, trẻ có thể bỏ bữa sáng hoặc thậm chí dùng số tiền đó để mua quà bánh ăn vặt. Việc bỏ bữa sáng có ảnh hưởng nhiều đến sự tăng trưởng và học hành kém của trẻ tại trường.

Trẻ em Hà Lan được biết đến là những đứa trẻ năng động, thích đi bộ hay đạp xe đến trường. Nhiều bằng chứng cũng cho thấy trẻ năng động, ít các hoạt động thụ động trên màn hình sẽ có thể chất và chiều cao phát triển tốt hơn các bé ít vận động và dành trên 2 tiếng trên màn hình điện tử mỗi ngày. Vận động sẽ giúp trẻ tiết các hormone tăng trưởng cần thiết và đều đặn. Lối sống năng động cũng giúp hoat động của lợi khuẩn đường ruột trẻ tốt hơn, thèm ăn, và giảm nguy cơ thừa cân béo phì.

Việc cho trẻ đi bộ hay đạp xe đến trường ở môi trường Việt Nam không thuận lợi lắm, thay vào đó cha mẹ nên khuyến khích trẻ có lối sống năng động tích cực sau 4 tuổi là quan trọng cho phát triển chiều cao của trẻ:

• Từ 3 tháng -2 tuổi, cha mẹ nên ít bế bồng trẻ để trẻ có không gian phát triển kĩ năng bò trườn, đi lại. Các hoạt động như đi dạo, chơi một số trò chơi ngoài trời nên khuyến khích khi trẻ biết đi.

• Trẻ từ 4-5 tuổi được khuyên học bơi 2 buổi/tuần và 2 buổi cách nhau 3 ngày, mỗi buổi không quá 45 phút. Khi bé 8 tuổi, có thể tăng 3 buổi/tuần. Mỗi buổi không quá 60 phút. Cường độ như vậy sẽ phù hợp với phát triển xương cho trẻ và đủ cho thời gian kiến tạo xương mới.

Hà Lan là một trong 4 quốc gia có trẻ hạnh phúc bậc nhất thế giới. TS. Scott Montgomery Bệnh viện Hoàng gia London, Anh và nhóm của ông đã thực hiện nghiên cứu trên 1.300 gia đình và nhận thấy, những đứa trẻ thường xuyên sống trong môi trường căng thẳng có ít hormone tăng trưởng hơn và phát triển chậm hơn các trẻ khác.

Hãy luôn tạo bầu không khí thoải mái và vui vẻ trong gia đình, không chỉ là gắn kết tình cảm mà còn giúp trẻ phát triển tốt hơn.

Bottom line

Có một điều mà chúng ta cần chú ý tới đó là để một đứa trẻ cao ráo xinh đẹp không hẳn chỉ là dinh dưỡng tốt mà trẻ còn cần những yếu tố tinh thần như môi trường chăm sóc để trẻ luôn được tự do phát triển, sự yêu thương và quan tâm của cả bố và mẹ. Điều này mới thật sự làm trẻ cao lớn cả về mặt thể chất và trí tuệ.

Notes

Netherlands Nutrition Centre. 2017. The Wheel of Five. Fact Sheet.

National Institute for Public Health and the Environment. 2017. Health aspects of the Dutch diet

Lai C.-Q. How much of human height is genetic and how much is due to nutrition? Sci. Am. 2006