Bạn đã bao giờ thấy con mình loay hoay lục túi của bạn để tìm bánh chưa?
Chỉ vài giây sau, mọi thứ trong túi đổ tung ra khắp bàn, ghế và sàn.
Bạn thở dài, còn bé thì reo lên sung sướng khi tìm được gói snack yêu thích.
Bạn thấy đó là một “mớ hỗn độn”? Thậm chí bực bội nhưng đó lại là cách trẻ con học cách giải quyết vấn đề. Nói chính xác hơn là đứa trẻ biết cách vận dụng tư duy logic có hệ thống.
TƯ DUY LOGIC CÓ HỆ THỐNG LÀ GÌ?
Đó là khả năng suy nghĩ có trình tự, có chiến lược, biết cách sắp xếp, so sánh và chọn giải pháp hiệu quả nhất.
Ví dụ: Bạn muốn làm 24 chiếc bánh, nhưng công thức chỉ ghi cho 12 cái. Một người có tư duy logic hệ thống sẽ nhân đôi nguyên liệu để làm đúng 24 cái — thay vì làm hai mẻ 12 cái.
Đó chính là cách tư duy mà trẻ hoàn toàn có thể hình thành trước 7 tuổi, chứ không phải đợi đến khi đi học mới có.
Phát triển tư duy logic có hệ thống từ độ tuổi sớm chính là nền tảng để trẻ lớn lên biết tư duy như một “người giải quyết vấn đề” thực thụ — không chỉ thông minh hơn, mà còn biết chọn cách làm thông minh hơn, nhanh hơn và hiệu quả hơn.
THẾ GIỚI CỦA TRẺ KHÔNG HỖN LOẠN NHƯ TA TƯỞNG
Trong nhiều năm quan sát trẻ chơi, tôi nhận ra:
Các bé không “ngẫu hứng” như ta nghĩ — chúng đang “chạy thuật toán” trong đầu mình.
Khi con xếp khối gỗ từ thấp đến cao, hay thử đi thử lại cách dựng tháp không bị đổ — đó chính là logic đang được hình thành.
Một nghiên cứu của Đại học California, Berkeley, đăng trên Nature Human Behaviour, cho thấy: Trẻ từ 4 tuổi đã biết tự “lập kế hoạch” để sắp xếp đồ vật – giống như cách máy tính sắp xếp dữ liệu vậy!
Khi chơi trò “xếp thỏ cao – thấp” (nhưng không nhìn thấy chiều cao, chỉ thấy đôi giày 🐰👟), các bé đã tự tìm ra quy luật sắp xếp – như thuật toán selection sort hoặc shaker sort – thứ mà sinh viên ngành Khoa học máy tính mới được học!
CHA MẸ CÓ THỂ LÀM GÌ ĐỂ NUÔI DƯỠNG TƯ DUY LOGIC NÀY?
Cho con được thử – không làm thay
Khi con đang cố tìm cách lắp khối hình, đừng vội chỉnh giúp. Sự “loay hoay” ấy là nền tảng của tư duy.
Đặt câu hỏi “gợi mở” hơn là “đúng – sai”
Thay vì “Không phải như thế đâu!”, hãy thử “Con nghĩ làm thế này có nhanh hơn không nhỉ?”.
Khuyến khích chơi trò sắp xếp và phân loại
– Xếp thìa theo độ dài.
– Sắp đồ chơi từ to đến nhỏ.
– Gom tất theo màu.
→ Tất cả đều giúp con hình thành cấu trúc tư duy logic tự nhiên.
Kể chuyện có “vấn đề cần giải quyết”
Những truyện như “Ba chú heo con”, “Cô bé quàng khăn đỏ”… đều có tình huống để trẻ tập suy luận: “Nếu là con, con sẽ làm sao?”.
Bài học cho cha mẹ
Lần tới khi con bạn làm điều “không theo logic người lớn”,
hãy dừng lại một chút.
Thay vì nói “Con làm gì mà bừa thế?”,
hãy thử nghĩ: “Con đang cố hiểu cách thế giới vận hành.”
Vì đằng sau sự hỗn độn là cả một bộ não đang học cách tư duy logic.
Note
Yang, H.A., Thompson, B.D. & Kidd, C. Children spontaneously discover efficient solutions to a difficult sorting task. Nat Hum Behav (2025).
