Khi nhìn một ô cửa kính: nếu sạch, ta không để ý; nhưng nếu có một vết bẩn nhỏ, mắt ta sẽ dán chặt vào đó. Và đôi khi, ta quên mất khung cảnh tuyệt đẹp phía sau chiếc cửa ấy.
Với con cái cũng vậy.
– Một lời nói chưa lễ phép làm ta bực mình.
– Một buổi học online lơ đễnh khiến ta lo lắng.
– Một trận game quá giờ khiến ta tưởng tượng ra… tương lai đổ vỡ.
Chúng ta nhìn vào vết bẩn nhỏ, và để nó che lấp cả chiếc cửa sáng trong.
Các nhà khoa học gọi đó là “thiên kiến tiêu cực” – một cơ chế cổ xưa của não bộ, vốn giúp con người nhanh chóng phát hiện nguy hiểm để tự bảo vệ mình.
Nhưng trong tình yêu thương và nuôi dạy con, thiên kiến ấy đôi khi khiến ta chỉ nhìn thấy lỗi – mà bỏ qua ánh sáng.
NUÔI DẠY TRẺ THEO THẾ MẠNH (STRENGTH-BASED PARENTING)
Theo TS. Waters, thay vì tập trung vào điều con thiếu, ta chọn tập trung vào điều con đang có – cả về tài năng lẫn phẩm chất.
Tài năng là điều con làm tốt: hát, vẽ, học toán, kể chuyện cười…
Phẩm chất là cách con sống: sự kiên trì, lòng dũng cảm, trí tò mò, sự tử tế…
Nghiên cứu cho thấy:
Khi trẻ được cha mẹ giúp nhận diện và phát huy thế mạnh của chính mình, các em có:
- Nhiều cảm xúc tích cực hơn
- Ít căng thẳng và trầm cảm
- Kết bạn tốt hơn
- Tự tin hơn
- Học tốt hơn
- Biết cách vượt qua khó khăn
Và đặc biệt: trẻ hiểu rõ mình là ai – chứ không chỉ biết mình nên làm gì.
LÀM THẾ NÀO ĐỂ LÀM CHA MẸ NUÔI DẠY TRẺ THEO THẾ MẠNH?
Sau đây là các cách nuôi dạy con cha mẹ có thể áp dụng:
Hãy quan sát và nói ra điều tích cực bạn thấy ở con.
– “Con biết sắp xếp cặp sách từ tối nay, mẹ rất ấn tượng với sự chủ động của con.”
– “Con biết tha thứ cho em hôm nay – mẹ thật sự tự hào vì lòng bao dung của con.”
– “Con đã làm mẹ cười rất nhiều hôm nay, cảm ơn sự hài hước tuyệt vời của con.”
Ghi lại 3 điểm mạnh mỗi ngày bạn thấy ở con trong 2 tuần.
Sau đó, viết cho con một bức thư về những điều đẹp đẽ ấy.
Hỏi con những câu hỏi định hướng theo thế mạnh:
– “Con có thể dùng điểm mạnh nào để giải quyết tình huống này?”
– “Hôm nay con thấy mình sử dụng điểm mạnh nào nhiều nhất?”
– “Có phẩm chất nào con muốn rèn luyện thêm không?”
LÀM CHA MẸ THEO THẾ MẠNH KHÔNG PHẢI LÀ KHEN CON VÔ TỘI VẠ, CŨNG KHÔNG PHẢI LỜ ĐI NHỮNG VẤN ĐỀ CON ĐANG GẶP.
Đó là nhìn toàn cảnh trước khi đánh giá một phần.
Đó là dạy con dùng những gì mình có – để xử lý những gì mình chưa giỏi.
Đó là giúp con nhìn thấy giá trị thật của mình – trước khi con tin vào những nhãn dán mà cuộc đời gán cho.
