Dù trẻ xuất thân giàu hay nghèo, thông minh hay không, thì đứa trẻ có khả năng tự kiểm soát bản thân và có kỷ luật nội tại sẽ có nhiều cơ hội hơn để dẫn đến cuộc sống lành mạnh, thành công và hạnh phúc.
Ở đây, khả năng tự kiểm soát bản thân không chỉ đơn thuần là kiềm chế những cám dỗ nhất thời. Đó còn là một biểu hiện của kỷ luật bản thân – khả năng điều chỉnh suy nghĩ, cảm xúc và hành vi một cách có chủ đích, để hướng đến mục tiêu dài hạn dù gặp khó khăn hay thử thách.
Trong thời đại ngày nay đầy rẫy những cám dỗ – từ thức ăn nhanh, mạng xã hội đến trò chơi điện tử – khả năng này không còn là một phẩm chất tốt đẹp xa xỉ, mà cần trở thành kỹ năng sống thiết yếu để tồn tại và phát triển.
6 NỀN TẢNG GIÚP TRẺ PHÁT TRIỂN KHẢ NĂNG TỰ KIỂM SOÁT VÀ KỶ LUẬT BẢN THÂN TỪ SỚM
Cha mẹ và người chăm sóc có thể đồng hành cùng trẻ trên hành trình này qua những cách sau:
Xây dựng môi trường có cấu trúc rõ ràng
Thói quen sinh hoạt đều đặn giúp trẻ nhận biết khuôn khổ và phát triển khả năng tự quản lý bản thân.
Làm gương bằng chính hành động của người lớn
Trẻ học cách kiểm soát cảm xúc và duy trì sự kiên trì khi thấy người lớn làm điều đó một cách nhất quán.
Khen ngợi nỗ lực và sự kiên trì hơn là kết quả cuối cùng
Điều này giúp trẻ phát triển tư duy hướng đến quá trình, củng cố sự kỷ luật bản thân thay vì chỉ chạy theo thành tích.
Dạy trẻ nhận biết và điều tiết cảm xúc
Biết gọi tên cảm xúc, học cách tạm dừng và kiểm soát những phản ứng vội vàng là nền tảng để phát triển khả năng tự kiểm soát sâu sắc.
Tính nhất quán trong cách ứng xử
Nếu hôm nay bạn kiên nhẫn khi trẻ đòi hỏi sự chú ý ngay khi bạn về nhà, nhưng ngày mai lại cáu gắt, trẻ sẽ khó nhận biết kỳ vọng của bạn. Hãy giữ lời hứa và phản ứng nhất quán: “Mẹ cần đặt đồ xuống và thay giày xong sẽ nghe con kể chuyện nhé.” Rồi làm đúng như vậy. Tính nhất quán tạo nên khuôn khổ rõ ràng, giúp trẻ yên tâm phát triển kỷ luật bản thân.
Kỷ luật để tạo cảm giác thuộc về gia đình và cộng đồng
Những câu như “Trong nhà mình không làm thế” giúp trẻ nhận thức về chuẩn mực và cảm thấy mình thuộc về gia đình. Tránh dùng câu đe dọa kiểu “Đừng để mẹ bắt được,” vì trẻ có thể xem đó là thách thức và làm tiếp khi không ai để ý. Kỷ luật đúng là sự gắn kết chứ không phải loại trừ, giúp trẻ cảm thấy an toàn và có trách nhiệm hơn.
Khả năng tự kiểm soát bản thân chính là biểu hiện thực tế của kỷ luật nội tại – một kỹ năng quan trọng để trẻ có thể chủ động chọn lựa và kiên trì với những mục tiêu dài hạn, vượt lên mọi cám dỗ và thử thách.
Trao cho trẻ khả năng này chính là trao cho con chiếc la bàn vững chắc cho hành trình phát triển trọn đời, mang đến thành công bền vững và cuộc sống viên mãn.
