KHÔNG CÓ ĐỨA TRẺ NÀO LÀ “HƯ”, CHỈ CÓ NHỮNG “CON RỒNG NHỎ” ĐANG HỌC CÁCH BAY LÊN

Nếu bạn đang có một đứa trẻ hay nói “không”, dặm chân khi không vừa ý, hay lăn khóc giữa chốn đông người, thậm chí khư khư giữ đồ chơi cho riêng mình bất chấp mọi lời dụ ngọt hay la mắng, thì bạn hoàn toàn không đơn độc. Có đến khoảng 2 tỷ bà mẹ trên thế giới cũng đang trải qua những thử thách giống như bạn. Chúng ta đang cùng các con đối mặt với những bước đi đầy khó khăn trong hành trình “huấn luyện rồng”, một quá trình mà chính bản thân trẻ cũng cần vượt qua để trưởng thành mỗi ngày.

Không có đứa trẻ nào là “hư”, chỉ có những “con rồng nhỏ” đang học cách bay lên.

Những thử thách ấy, dù khó khăn, lại chính là cơ hội để trẻ khẳng định bản thân và phát triển những kỹ năng quý giá trong suốt hành trình lớn lên.

NÓI “KHÔNG”, LÀM NGƯỢC LẠI

Tại sao?

Trẻ đang học cách khẳng định rằng “con là con”, không phải là bản sao của ba mẹ. Đây là giai đoạn phát triển tự chủ, thường bắt đầu từ 18 tháng đến 4 tuổi.

Cha mẹ nên:

• Cho con quyền lựa chọn trong phạm vi giới hạn. Ví dụ: “Con muốn mặc áo xanh hay đỏ?”
• Đừng ép buộc hay biến mọi chuyện thành một cuộc chiến. Điều này không chỉ làm con cảm thấy mất kiểm soát mà còn dễ tạo ra sự kháng cự mạnh mẽ.

Note: Khi trẻ nói “Không”, thay vì ép buộc, hãy thử đặt câu hỏi mở cho con lựa chọn trong một không gian an toàn, giúp con cảm thấy được tôn trọng và vẫn duy trì quyền kiểm soát trong một khuôn khổ phù hợp.

KHÓC ĂN VẠ NƠI CÔNG CỘNG

Tại sao?

Trẻ chưa biết cách điều tiết cảm xúc. Khi tức giận, mệt hoặc bị từ chối, cảm xúc dâng lên như “sóng trào”, và trẻ chưa có kỹ năng xả cảm xúc một cách lành mạnh.

Cha mẹ nên:

• Đồng cảm: “Con đang tức giận đúng không?” – Công nhận cảm xúc của con giúp con thấy được sự thấu hiểu.
• Giữ bình tĩnh, và luôn ở bên cạnh con. Chờ con hạ cơn giận rồi mới giải thích đúng sai.
• Ngồi xuống ngang tầm con, nói: “Mẹ thấy con rất tức giận. Mình cùng hít thở sâu nào!” – Điều này giúp con học cách kiểm soát cảm xúc của chính mình.

Note: Khi trẻ khóc ăn vạ, thay vì quát mắng, hãy kết nối với con bằng sự nhẹ nhàng, sau đó đưa ra những giải pháp bình tĩnh, ví dụ như “Mẹ sẽ giúp con bình tĩnh lại, rồi cùng con đi tìm giải pháp khác.”

KHƯ KHƯ GIỮ CHẶT ĐỒ CHƠI

Tại sao?

Trẻ nhỏ chưa hiểu rõ khái niệm sở hữu và chia sẻ. Khi trẻ giữ đồ chơi chặt, con cảm giác như bị “cướp mất một phần của mình”.

Cha mẹ nên:

• Dạy con thông qua việc chơi cùng, ví dụ: “Bây giờ là lượt con, lát nữa đến lượt mẹ.”
• Tôn trọng cảm xúc sở hữu của con, không ép buộc chia sẻ ngay lập tức. Khi con cảm thấy an toàn, việc chia sẻ sẽ tự nhiên hơn.

Note: Hãy giúp trẻ hiểu rằng đồ chơi có thể chia sẻ, nhưng chúng vẫn có thể thuộc về con, và việc chia sẻ không có nghĩa là mất đi quyền sở hữu. Đây là một bài học về sự đồng cảm và cộng đồng.

CỐ Ý LẶP LẠI HÀNH VI GÂY KHÓ CHỊU

Tại sao?

Trẻ nhỏ “thử nghiệm xã hội”. Khi làm một điều gì đó và thấy cha mẹ phản ứng mạnh, trẻ sẽ tiếp tục lặp lại hành vi đó vì nó mang lại sự chú ý. Ví dụ, nếu trẻ hét lên và cha mẹ phản ứng mạnh, trẻ có thể nghĩ rằng đó là cách để thu hút sự chú ý.

Cha mẹ nên:

• Kiên định trong việc không phản ứng thái quá. Hãy thể hiện sự điềm tĩnh và không cho trẻ thấy bạn đang bị tác động bởi hành vi của con.
• Hướng con vào hành vi thay thế như “Mình không hét để có sự chú ý, mình có thể làm gì khác để mẹ chú ý nhỉ?”

Note: Đừng để việc phản ứng quá mức của bạn trở thành phần thưởng cho hành vi xấu của trẻ. Khi bạn kiên trì và chuyển hướng trẻ vào hành vi khác, trẻ sẽ học cách hành xử tốt hơn.

DẬM CHÂN, ĐẬP ĐỒ, QUĂNG ĐỒ CHƠI KHI GIẬN

Tại sao?

Trẻ chưa có đủ từ vựng hoặc kỹ năng để diễn đạt cảm xúc như “Con đang bực bội, thất vọng”. Vì thế, chúng sử dụng cơ thể để “xả” cảm xúc.

Cha mẹ nên:

• Bình tĩnh và nói nhẹ nhàng: “Con đang rất giận, nhưng mình không ném đồ chơi. Mình có thể bóp quả bóng mềm này nếu muốn xả giận.”
• Dạy con cách gọi tên cảm xúc sau khi cơn giận qua đi. “Con thấy giận, và giờ con thấy dễ chịu hơn rồi, phải không?”

Note: Hãy cung cấp cho con các công cụ thay thế lành mạnh để “xả” cảm xúc như nắm chặt một quả bóng mềm hoặc nhảy lò cò. Điều này giúp con học cách quản lý cảm xúc mà không cần phải đập phá đồ vật.

CỐ TÌNH TRÌ HOÃN KHI ĐẾN GIỜ ĂN, NGỦ

Tại sao?

Trẻ rất thích có quyền quyết định, và khi bị thúc ép, trẻ sẽ phản kháng để giữ quyền kiểm soát. Đó là lý do trẻ đôi khi cố tình trì hoãn giờ ăn hay ngủ.

Cha mẹ nên:

• Biến giờ ăn/ngủ thành 1 thói quen có yếu tố vui vẻ và dễ dự đoán.
• Báo trước thay vì ra lệnh: “5 phút nữa mẹ sẽ giúp con đánh răng nhé.” Sau đó, cài hẹn giờ trên điện thoại để con biết thời gian cụ thể.

Note: Dự đoán trước và tạo những “khoảnh khắc vui vẻ” trong thói quen hàng ngày giúp con cảm thấy kiểm soát nhưng không bị ép buộc. Điều này giúp trẻ dễ dàng hòa nhập vào lịch sinh hoạt mà không cảm thấy bị “giới hạn”.