Bạn chơi trò “ú òa”, con cười khanh khách.
Bạn và con ríu rít cùng nhau phát ra những âm thanh “a a, ư ư” đầy ngộ nghĩnh.
Thoạt nhìn, đó chỉ là những khoảnh khắc đáng yêu, thoáng qua.
Nhưng với các nhà khoa học – đó chính là giây phút não bộ con trẻ nhảy múa rộn ràng, phát triển cả trí tuệ lẫn cảm xúc một cách kỳ diệu.
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học tại Đại học Công nghệ Nanyang, Singapore, những khoảnh khắc kết nối tưởng chừng đơn giản như chơi, hát, nhìn vào mắt nhau… lại chính là những “điệu nhảy” đồng điệu (synchrony) giữa cha mẹ và con – nơi cả hai hòa quyện trong nhịp cảm xúc, ánh mắt, nhịp tim và hoạt động não bộ.
Họ ví điều này như một vũ điệu mà:
- Cha mẹ và con cùng dẫn dắt lẫn nhau
- Cùng lắng nghe, phản hồi, cảm nhận nhịp bước đối phương
- Cùng tạo nên sự kết nối sâu sắc vượt khỏi lời nói
Khi cha mẹ và con nhìn vào mắt nhau, trò chuyện hoặc chơi đùa, sóng não của cha mẹ và trẻ có xu hướng đồng bộ hóa, tạo nên trạng thái lý tưởng cho việc học hỏi, phát triển và gắn bó.
LÀM SAO ĐỂ NÃO BỘ TRẺ “NHẢY MÚA”?
Não bộ trẻ nhỏ không chỉ phát triển qua sách vở hay đồ chơi đắt tiền, mà còn nhờ những khoảnh khắc kết nối giản dị với cha mẹ mỗi ngày.
Quan sát và phản hồi tinh tế
Cha mẹ có thể học cách quan sát các tín hiệu không lời của con – ánh mắt, tiếng ê a, cử động cơ thể – và phản hồi một cách phù hợp. Ví dụ, khi bé nhìn mẹ và mỉm cười, mẹ có thể mỉm cười đáp lại, nói chuyện nhẹ nhàng, hoặc nhẹ nhàng chạm vào tay bé. Những hành vi tưởng chừng nhỏ nhặt ấy lại tạo ra một vòng lặp tích cực, giúp hai bên hiểu nhau hơn và não bộ của trẻ phát triển mạnh mẽ hơn.
Chơi trò chơi giao tiếp đơn giản
Ví dụ như trò “thổi hơi” hoặc phát ra tiếng lạ: Cha mẹ tạo ra âm thanh ngộ nghĩnh, rồi… chờ. Dừng lại để bé phản ứng – nhìn, cười, làm theo – sau đó lại tiếp tục. Trò chơi giúp bé rèn khả năng phản hồi xã hội và giúp cha mẹ cảm nhận rõ hơn về cá tính của con.
Dành thời gian chất lượng
Bạn không cần ở bên con 24/7, nhưng khi ở bên con – hãy toàn tâm toàn ý. Bỏ điện thoại sang một bên, nhìn vào mắt con, và trò chuyện dù bé chưa thể trả lời. Điều quan trọng không phải là lời nói, mà là sự hiện diện thực sự.
Tập luyện lòng kiên nhẫn và sự thinh lặng
Có những ngày bạn không thể hiểu con. Con mè nheo, gào khóc. Bạn kiệt sức, bực bội, chỉ muốn hét lên. Nhưng đồng điệu với con không có nghĩa là hiểu hết mọi điều trẻ nghĩ. Mà là đủ kiên nhẫn để tạo ra những khoảng lặng – nơi ta có thể thở, lắng nghe và quan sát, ngay cả giữa cơn bão cảm xúc.
Thinh lặng cũng là một hình thức kết nối
Như trong âm nhạc, dấu lặng không làm bản nhạc dừng lại – mà giúp bản nhạc thở, giúp cảm xúc vang xa hơn.
Khi bạn không biết nên nói gì, nên làm gì – hãy trở thành một nốt lặng dịu dàng. Không phản ứng vội. Hít một hơi thật sâu. Nhường chỗ cho sự suy ngẫm.
Khoảnh khắc ấy – tưởng như không làm gì cả – lại là món quà lớn nhất bạn trao cho con: một tình yêu biết kiềm chế, biết quan sát, và đủ tĩnh lặng để con được an toàn mà lớn lên.
KẾT NỐI CHA MẸ – KẾT NỐI CHÍNH MÌNH
Điều kỳ diệu là: Khi cha mẹ học cách đồng điệu với con, họ cũng học cách kết nối với chính bản thân mình. Họ học cách lắng nghe cảm xúc, điều chỉnh hành vi, và dần trở nên tự tin hơn trong vai trò làm cha mẹ. Khoa học gọi đó là embodied mentalizing – khả năng hiểu cảm xúc của bản thân và của người khác thông qua ngôn ngữ cơ thể.
“Sự đồng điệu là cách chúng ta nói với con rằng: ‘Mẹ đang ở đây. Mẹ thấy con. Mẹ hiểu con.’”
Và đó chính là bước đầu tiên để nuôi dưỡng một đứa trẻ biết yêu, biết cảm thông – và lớn lên vững vàng.
