Trưa nay, một người mẹ chuẩn bị cho con trai nhỏ một dĩa thanh long đỏ, gọt thật đẹp, mong con sẽ thích. Nhưng cậu bé lắc đầu, khó chịu, rồi gạt tay làm rơi cả dĩa xuống sàn.
Nước đỏ loang khắp bàn, dính vào áo quần và mặt bé.
Trong giây phút bực tức, mẹ quát:
“Con hư quá, đừng sống vô ơn như vậy chứ.”
Cậu bé chạy vào phòng, đóng sầm cửa lại, khóc nấc lên.
Lát sau, người mẹ hối hận, gõ cửa, dỗ dành và nói:
“Xin lỗi con nhé, bỏ qua cho mẹ nha.”
👉 Đó là một phản ứng đúng… nhưng chưa đủ.
❓VÌ SAO?
Điều đầu tiên cha mẹ cần biết: ngay sau khi bị quát mắng, phản ứng đầu tiên của một đứa trẻ không phải là khóc lóc hay ăn vạ… mà là tự trách chính mình.
Khóc rồi sẽ nín. Ăn vạ rồi cũng qua. Nhưng tự trách mình mới là điều đáng sợ.
Trong đầu trẻ vang lên những câu thì thầm như:
“Chắc mình hư lắm mẹ mới ghét mình.”
“Mình không đáng yêu.”
“Mình làm mọi chuyện trở nên tồi tệ.”
Nếu điều đó lặp đi lặp lại, ngày qua ngày, nó sẽ ảnh hưởng sâu trong tâm hồn con, làm con mất tự tin, đánh mất động lực, thậm chí mang theo những vết thương sâu kín như lo âu, trầm cảm, cảm giác vô giá trị, hay nỗi sợ bị bỏ rơi.
Điều đáng lưu ý là: theo nghiên cứu mới từ nhóm của TS. Nicolik, ĐH Amsterdam (Hà Lan), ngay từ 2 tuổi, trẻ đã bắt đầu có khả năng tự trách bản thân.
Nghĩa là: đừng chờ “con lớn sẽ hiểu” — vì khi ấy, có thể đã muộn.
HỌC CÁCH HÀN GẮN HƠN LÀ CHỈ DỪNG Ở XIN LỖI
Xin lỗi chỉ giúp cha mẹ bớt áy náy, còn tâm hồn con vẫn còn vết nứt.
Hàn gắn mới thực sự chữa lành.
Hàn gắn nghĩa là:
- Quay lại khoảnh khắc gây tổn thương.
- Nhận trách nhiệm về hành vi của mình.
- Gọi tên cảm xúc của con.
Và trao cho con một cái kết khác: nơi có tình yêu, kết nối và sự an toàn.
Ví dụ, thay vì nói:
“Mẹ xin lỗi vì đã la con. Bỏ qua cho mẹ nhé.”
Hãy thử nói:
“Mẹ xin lỗi vì đã hét lên khi con làm đổ đồ ăn. Mẹ biết con sợ. Đó không phải lỗi của con. Lần sau mẹ sẽ cố bình tĩnh hơn, ngay cả khi mẹ mệt.”
Chỉ một sự thay đổi nhỏ trong cách nói, nhưng có thể thay đổi cả câu chuyện trong ký ức của con.
HÃY HÀN GẮN CHO MỌI MỐI QUAN HỆ
Hàn gắn không chỉ dành cho trẻ nhỏ. Nó là nghệ thuật cho mọi mối quan hệ quan trọng: vợ chồng, cha mẹ – con cái, bạn bè, đồng nghiệp.
Xin lỗi là khép lại.
Hàn gắn là mở ra.
Nói một lời xin lỗi đã khó. Nhưng thừa nhận lỗi từ trái tim, rồi bước qua “cánh cửa hẹp” của hàn gắn, còn khó hơn.
Song chính sau cánh cửa ấy là điều tuyệt vời: sự kết nối, sự chữa lành, và một câu chuyện mới, tốt đẹp hơn được viết tiếp.
👉 Cha mẹ không cần hoàn hảo. Con không cần cha mẹ chưa từng sai. Điều con cần là một tình yêu đủ can đảm để hàn gắn.
Notes
Nikolić M, Brummelman E, de Castro BO, Jorgensen TD, Colonnesi C. Parental socialization of guilt and shame in early childhood. Sci Rep. 2023;13(1):11767.
Kennedy B. Good Inside: A Practical Guide to Becoming the Parent You Want to Be. Harper Wave (2022)
