Nuôi dạy một đứa trẻ không chỉ là dạy cho con biết điều, mà là giúp con trở thành một con người biết cảm, biết nghĩ, và biết yêu.
Dưới đây là 3 điều đơn giản mà cha mẹ nên làm để giúp trẻ thay đổi tốt hơn:
Hỏi thay vì quát
Khi con làm điều chưa đúng, thay vì la mắng, hãy nhẹ nhàng hỏi:
“Con nghĩ điều gì đã xảy ra?”
“Con có cách nào khác không?”
Câu hỏi sẽ mở ra tư duy – còn lời quát sẽ đóng sập cánh cửa đó lại.
Kể chuyện – không phải để dạy, mà để con soi mình
Trẻ học rất nhanh qua các câu chuyện. Hãy kể cho con nghe những tình huống gần gũi, những lựa chọn đúng – sai, rồi dừng lại và hỏi:
“Nếu là con, con sẽ làm gì?”
Điều này giúp trẻ hình thành tư duy đạo đức, suy luận nguyên nhân – hậu quả, và học cách đứng vào vị trí người khác.
Thừa nhận cảm xúc, thay vì phán xét hành vi
Khi trẻ làm sai, hãy giúp con gọi tên cảm xúc của mình trước:
“Có phải con đang thấy tức giận?”
“Mẹ hiểu là con thất vọng khi không được chơi tiếp.”
Khi cảm xúc được công nhận, tư duy mới có chỗ để lớn lên. Và con cũng sẽ học được cách để không đi phán xét người khác khi lớn vì trẻ thấu hiểu cảm xúc của họ.
- Đứa trẻ biết nghĩ khi được thấu hiểu.
- Đứa trẻ biết đúng sai khi được dẫn dắt.
- Đứa trẻ học cách làm người, khi có người lớn chịu dừng lại, lắng nghe và đồng hành.
- Các bạn ơi, những ai đang làm cha mẹ – xin đừng bỏ mặc, đừng nghĩ rằng con “tự nghĩ, tự ngẫm là sẽ tự lập” hay “tự phải biết nghe lời”, “tự hiểu chuyện”, “tự lớn lên thành người tốt”. Trẻ cần được dạy, được dẫn dắt, được lắng nghe và được yêu thương từng ngày.
- Một đứa trẻ biết nghĩ – không phải vì bị phạt, mà vì có người lớn đủ kiên nhẫn để gieo vào tim con hạt mầm của sự hiểu biết và lòng nhân hậu.
Note
Bjorklund, FD. Children’s Thinking: Cognitive Development and Individual Differences. 6th Edition. 2018. Sage
