GIÚP TRẺ MỞ RỘNG TƯ DUY NGAY TỪ NHỎ?

Có lần khi trò chuyện với người bạn thân, cô bạn hỏi tôi “sau này có con cậu sẽ cho con học từ sớm hay cứ để nó chơi rồi từ từ học?” Câu trả lời của tôi là cho học từ sớm. Nhưng học ở đây không phải là trẻ phải làm được bao nhiêu phép toán hay học được bao nhiêu từ tiếng Anh. Mà học ở đây là để giúp trẻ mở rộng tư duy. Bởi vì một khi trẻ biết cách tư duy thì mọi lĩnh vực trẻ đều có cách để giải quyết nó. Đó mới chính là mục đích của giáo dục. Và một điều quan trọng khác nữa đó là chúng ta cần xây dựng cho trẻ một môi trường học tích cực, vừa học nhưng cũng vừa chơi để trẻ luôn cảm thấy được thoải mái khám phá, được tự do phát triển tư duy và sáng tạo, hơn là chỉ chăm chăm vào thành tích hay bài vở… Việc học là nên hướng đến cho chính bản thân trẻ chứ không nên học vì thành tích của cha mẹ.

Đây là 3 điều cha mẹ nên quan tâm xây dựng cho trẻ từ sớm.

Nếu bạn nói trẻ nhỏ biết gì mà dạy trẻ yêu thích đọc sách, thì điều này sẽ sai lầm vì thực ra trẻ con phát triển tình yêu sách từ rất sớm. Càng lớn trẻ sẽ có nhiều mối bận tâm hơn như TV, điện thoại, ipad. Do đó, nếu trẻ không được hướng tới việc đọc sách và xây dựng thói quen tìm kiếm thông tin từ sách ngay từ nhỏ thì việc này lại càng khó khi trẻ lớn. Khi đọc sách cho trẻ, có 3 điều chúng ta cần quan tâm:

• Cho trẻ cơ hội tương tác khi đọc hơn là chỉ ngồi nghe. VD, trẻ có thể giành lấy sách của bạn, và quan tâm đến chỉ 1 vài đặc điểm trong sách. Hãy tận dụng cơ hội này để khơi sự tò mò và giao tiếp với trẻ hơn là giành lại để mẹ đọc cho hết trang sách.

• Tạo các thử thách nhỏ để trẻ tìm kiếm thông tin từ sách. VD. Với trẻ nhỏ hơn 5 tuổi cha mẹ có thể bảo trẻ tìm kiếm hình con kiến mà con gặp trong 3 trang sách này chẳng hạn. Nhưng, với trẻ trong độ tuổi tiểu học, thì cha mẹ nên tạo chủ đề để con báo cáo. VD, con thu thập tất cả thông tin về con kiến từ 5 quyển sách này hoặc từ 5 câu chuyện mẹ đọc từ 5 quyển sách này.

• Dùng sách để giúp trẻ tạo bằng chứng phản biện. VD, con kiến nhỏ, con voi to. Con nghĩ con kiến có thể thắng được con voi không? Tùy theo câu trả lời mà bạn và trẻ cùng đi tìm hiểu.

Bạn sẽ ngạc nhiên! Tại sao phải là toán học? TS. Harris, ĐH Princeton, Mỹ cho biết, toán học giúp trẻ phát triển tư duy và mở rộng cách nhận thức về thế giới nếu được dạy dạng vừa học vừa chơi và tạo hứng thú cho trẻ. Nhắc đến toán, không phải chỉ là tính toán cộng trừ, việc học toán có thể bắt đầu ở trẻ nhỏ bằng một số hoạt động vui chơi như tìm ra các điểm giống nhau, khác nhau, điểm gần giống về tính chất, số lượng, không gian, hình dáng, hoặc lựa chọn các hình khối. Điều này giúp trẻ phát triển nhận thức và tư duy logic trong giải quyết vấn đề từ sớm.

Cũng giống như toán học, ngoại ngữ cũng liên quan đến khả năng mở rộng tư duy của trẻ. Một số bằng chứng cho thấy trẻ từ 3 -8 tuổi là giai đoạn có sự tập trung rất tốt, bắt đầu nhận biết tốt về ngữ âm. Đó là lí do thời điểm này thường được quan tâm và được khuyên là nên giúp trẻ phát triển kỹ năng này. Tuy nhiên, việc học ngoại ngữ lúc này chỉ nên ở dạng vừa học vừa chơi, như cách trẻ sử dụng như 1 công cụ giao tiếp, hơn là phải thúc ép học theo thành tích.

* Trẻ trước 6 tuổi: việc học chỉ nên như cách làm quen với tiếng Anh trong các hoạt động vui chơi, giao tiếp, có thể xen lẫn âm nhạc, vũ điệu để trẻ dễ ghi nhớ.

* Trẻ từ 6 tuổi: có thể tham gia các chương trình học trên lớp hoặc tham gia các chương trình phát triển tiếng Anh cho độ tuổi tiểu học online.

Hiện nay với sự phát triển của công nghệ có rất nhiều chương trình học ngoại ngữ và toán học online cho trẻ nhỏ có ứng dụng AI. Vậy, những chương trình này có mang lại hiệu quả hay không? Thực ra để 1 chương trình học online đạt hiệu quả, nó cần đảm bảo nội dung phù hợp cho giáo dục theo độ tuổi, tạo sự hứng thú để trẻ tham gia, cùng với quản lý tốt về thời gian học tập của trẻ từ cha mẹ hoặc đội ngũ giáo viên. Ứng dụng công nghệ mới như AI cũng là 1 lợi thế vì nó cho phép gia tăng tính cá nhân hóa cho người học.

VD, một ứng dụng học học online khá phổ biến cho trẻ tiểu học ở VN các bạn có thể tham khảo là Edupia. Ứng dụng này có cả chương trình học tiếng Anh và Toán học riêng biệt cho trẻ. App tiếng Anh của Edupia cung cấp các bài học tiếng Anh dạng vừa học vừa chơi bám sát chương trình tiểu học hiện hành, bám sát lộ trình học của trẻ, và còn chú trọng đến rèn luyện phát âm từ sớm cho trẻ bằng công nghệ AI và 100% giáo viên bản ngữ. Các bài thực hành cũng được thiết kế sử dụng hình ảnh phù hợp với trẻ lứa tuổi nhi đồng và bao gồm các dạng thức vừa chơi vừa học để tăng sự tương tác và phản xạ trong sử dụng ngôn ngữ cho trẻ.

Trong khi đó, chương trình Toán học của họ ứng dụng phương pháp giáo dục RME – một phương pháp được sử dụng rộng rãi ở nhiều trường Châu u giúp học sinh phát triển tư duy- giúp tạo môi trường học thân thiện, đa dạng bài tập và gây hứng thú cho trẻ, song song với các bài giảng từ các thầy cô giỏi từ các trường chuyên. Một điều thú vị khác của app này là mặc dù là lớp online, nhưng trẻ vẫn được quản lý bởi các cô giáo chủ nhiệm online. Phụ huynh có thể tìm hiểu thêm chương trình của Edupia, kèm ưu đãi 68% và bộ quà tặng 1 triệu cho phụ huynh đăng ký cả hai khóa học toán và tiếng Anh tại đây: http://ldp.to/hocbong112

Với những bằng chứng về phát triển não bộ, học nhạc cụ, đặc biệt đàn phím, có thể mang lợi ích tích cực cho các hoạt động phát triển của não bộ nếu trẻ được dạy trong độ tuổi 5-12 tuổi. Do đó, bạn có thể cho trẻ làm quen với những nhạc cụ phím hoặc trống, nhưng chỉ nên hướng trẻ đến như 1 hoạt động thư giãn và tiêu khiển, hơn là dạy trẻ dạng thành tích, thi đua.

Note

Ten Braak, D., et al (2022). Why do early mathematics skills predict later mathematics and reading achievement? The role of executive function. Journal of experimental child psychology, 214, 105306